Osobę z osobowością z pogranicza (BPD-borderline personality disorder) opisuje się jako chwiejną emocjonalnie z niepewnym obrazem samego siebie. Podejmuje impulsywne działania bez uwzględnienia ich konsekwencji, przejawia zachowania manipulacyjne, które są powodem wystawiania relacji na próbę.
U osób z tym zaburzeniem, lęk przed odrzuceniem jest istotnym czynnikiem wpływającym na tego typu zachowania. Oprócz definicji z klasyfikacji zaburzeń można przedstawić inny wizerunek osób z BDP. Często są to niezwykle inteligentne i kreatywne jednostki potrzebujące bliskości.
W przypadku odpowiedniego leczenia jakość funkcjonowania w takiej relacji może ulec znacznej poprawie. Istnieje technika, która pozwala zapewnić poczucie akceptacji jednocześnie unikając dalszego rozwoju konfliktu, prowokacji i oskarżeń.
SET-UP to model, na którym warto oprzeć komunikację z osobowością z pogranicza. Pozwala ona uczciwie odpowiedzieć na żądania, twierdzenia lub emocje ukochanej osoby, zachowując przy tym własne granice. Pierwsze trzy litery to skrót od anglojęzycznego wyrażenia, kolejno:
- Support (wsparcie) – wyrażaj troskę i chęć pomocy takimi zwrotami jak „chcę spróbować pomóc poczuć Ci się lepiej”, „dbam o Ciebie”, bądź „martwię się o to jak się czujesz”. To oświadczenie ma na celu uspokoić osobę z BPD i dać jej poczucie bezpieczeństwa. Przekonanie, iż jego/jej potrzeby i uczucia mają znaczenie nawet w momencie konfliktu, czy w trudnych chwilach.
- Empathy (empatia) – nie chodzi o wyrazy litości czy współczucia, ale o świadomość i nieumniejszanie uczuć osoby z pogranicza. Mogą to być następujące zwroty „widzę, że jesteś zły i rozumiem, że się na mnie wściekasz”, „masz prawo być zły”. W ten sposób uprawomocnimy uczucia partnera oraz potwierdzimy, że ma prawo do ich odczuwania i wyrażania.
- Truth (prawda) – stwierdzenie oraz wyartykułowanie realistycznej i uczciwej oceny sytuacji ma na celu udzielenie obiektywnej odpowiedzi na żądania bądź inne zachowania osoby z BPD. Mogą to być zwroty „to jest właśnie to, co mogę zrobić”, „przypomnij sobie jak źle się z tym czułeś, kiedy wydarzyło się to wcześniej”. Ważne jest, aby w pierwszej kolejności okazać wsparcie i empatię. W przeciwnym wypadku wypowiedzenie prawdy może zostać odebrane jako odrzucenie, powodując postawę obronną lub złość.
Kolejne dwa słowa to understanding (wyrozumiałość) i perseverance (wytrwałość) są to między innymi cele, które para stara się realizować w swojej relacji.
Może się wydawać, iż SET-UP to pewnego rodzaju przyzwolenie na negatywne zachowania osoby z pogranicza. To specyficzna metoda reagowania na bardzo rzeczywiste uczucia, których w danym momencie doświadcza chory. To właśnie te emocje ograniczają zdolność do uczciwego i racjonalnego kontaktu z drugim człowiekiem.
Potwierdzanie i uprawomocnienie uczuć jednostki z BPD nie jest formą wyrażenia zgody. To jedynie komunikat o tym, że pamiętasz o jej emocjach i ich nie umniejszasz.
