Bliskie relacje są ważne w życiu każdego człowieka. Tworzenie więzi emocjonalnych jest podstawowym elementem ludzkiej natury. Na pewno zastanawiałeś się nieraz, czy umiejętność wchodzenia w relacje z innymi osobami zależna jest od wrodzonego talentu, czy może od nabytych w trakcie życia umiejętności. Aby dobrze zrozumieć mechanizm, należy cofnąć się do wczesnego dzieciństwa i przyjrzeć się swoim stosunkom z rodzicami czy opiekunami. Do około 3 roku życia u dziecka kształtują się style więzi. To właśnie one odpowiedzialne są za to, w jaki sposób przywiązujesz się w dorosłym życiu do bliskich osób.
Jakie style więzi wyróżniamy?
- Bezpieczne przywiązanie – swoboda, umiejętność proszenia o pomoc i otwartość na wsparcie emocjonalne to cechy, które posiadają osoby o tym stylu. Wyróżnia ich minimalny strach przed odrzuceniem i przytłoczeniem w dorosłym życiu. Wykształca się w sytuacji bezpiecznego przywiązania oraz wspierającego środowiska, w którym dorasta niemowlę.
- Styl lękowy – dziecko w tym przypadku od razu denerwuje się, gdy jego opiekun odchodzi. W tej sytuacji niestabilny i niekonsekwentny emocjonalnie rodzic stanowi przykład dla podopiecznego, który w efekcie przejmuje jego cechy. Dorosły wystawiony na poczucie niepewności w dzieciństwie, będzie wciąż szukał zapewnienia o uczuciach partnera. Takie osoby zanadto poświęcającą swój komfort, na rzecz bliskich. Wyróżnia ich lęk przed porzuceniem, który powoduje, iż są nadmiernie kontrolujący i zazdrośni. Często uważają, że stanowią problemem w relacji, dlatego nie potrafią mówić o swoich potrzebach i granicach.
- Przywiązanie unikające – Opiekun, który nie potrafi nawiązać relacji emocjonalnej z dzieckiem ani zaspokoić jego potrzeb, wykształca w podopiecznym niepewność co do jego reakcji. Niemowlę podświadomie odsuwa się od swojego rodzica. Dorośli wychowywani w takiej relacji unikają bliskości także w późniejszym życiu. Cechuje ich nieufność, nie lubią polegać na innych, a każda próba kontroli przez partnera jest odbierana negatywnie. Mają problem z nawiązywaniem bliskich relacji ze względu na ciągły lęk przed odtrąceniem i cierpieniem. Większe zaangażowanie bliskiej osoby będzie związane z większym dystansem oraz krytyką ze strony dorosłego o tym stylu więzi.
- Przywiązanie lękowo-unikające (zdezorganizowane) – strach przed intymnością, bliskimi relacjami z jednoczesnym ich pragnieniem to cechy dominujące u osób lękowo-unikających. Z obawy przed zranieniem czy odrzuceniem, mają trudności z zaufaniem drugiej osobie. Są to skutki wzorców z dzieciństwa, które były pełne nadużyć, zaniedbań i innych niekonsekwentnych praktyk rodzicielskich. Związane są z narażeniem na długotrwałe wykorzystywanie i zaniedbanie.
Dlaczego tak się dzieje?
W dorosłym życiu podążamy za tym co jest nam dobrze znane. Dlatego podświadomie znajdujemy partnerów, którzy przypominają nam okres dzieciństwa czy dorastania, niezależnie do tego czy jest on dla nas korzystny, czy też nie. Związane jest to z zasadą ponownego przeżywania, która polega na powtórnym odtwarzaniu sytuacji z dziecięcego wieku (nawet tych bardzo bolesnych czy traumatycznych). Podświadomym celem takiego zachowania jest doprowadzenie do szczęśliwego zakończenia negatywnych doświadczeń z dzieciństwa.
Jak więc stworzyć szczęśliwy związek?
Świadomość w zakresie stylu więzi jest pierwszym krokiem do stworzenia szczęśliwego związku. Pamiętaj, że trudna historia rodzinna nie przekreśla Twoich szans na stworzenie zdrowej relacji. Zmiana dotychczasowych schematów wymaga pracy ze względu na trwałość nabytych zwyczajów i reakcji. Zauważenie i zrozumienie własnych emocji, przekonań oraz automatycznych zachowań, jest pierwszym krokiem do wypracowania nowych wzorców przywiązania, a w efekcie na tworzenie zdrowych relacji.
